Piotr Sokala – specjalista chirurgii ogólnej i naczyniowej

                                                  Kompresjoterapia
Jest to metoda leczenia oraz profilaktyki niektórych schorzeń przebiegających z obrzękami podudzi lub całej kończyny dolnej. Metoda ta polega na uciśnięciu w ściśle zaplanowany sposób kończyny tak , aby zapobiec powstawaniu obrzęku lub zmniejszać jego nasilenie.

W trakcie kompresjoterapii stosujemy wyroby medyczne ( podkolanówki , pończochy , rajstopy ) o tzw. stopniowanym ucisku. Pończocha o ” stopniowanym ucisku ” to taka, gdzie już fabrycznie zaplanowano i wykonano wyrób w taki sposób , aby największy ucisk był zastosowany w okolicy stopy i kostek i następnie zmniejszał się na podudziu i udzie w kierunku do serca pacjenta. Ma to bardzo ważne znaczenie , aby skutecznie drenować – wyciskać zalegające w kończynach i powodujące obrzęk krew i chłonkę.
W zależności od klasy wyrobu medycznego kompresyjnego ucisk może być w granicach od 10 do 50mmHg.
Stosujemy cztery stopnie ucisku w zależności od tego czy np. stosujemy profilaktykę przewlekłych zaburzeń żylnych , leczymy zakrzepicę żył głębokich , czy leczymy ciężki obrzęk limfatyczny. Bardzo ważne jest , aby zaopatrywać się w wyroby uciskowe o klasyfikowanym ucisku – takie gdzie wiadomo , jaki zastosowany ucisk , jaką klasę , lub jakie wartości bezwzględne. Wyroby które nie są klasyfikowane , niestety w większości tylko nazywają się medyczne , ale niestety nie mają stopniowanego ucisku. Stosując takie wyroby możemy nie tylko nie uzyskać poprawy , ale również nasilić objawy choroby.

Wskazania do stosowania kompresjoterapii określa każdorazowo lekarz.
Najczęściej kompresjoterapię stosujemy w przypadku :

  • profilaktyki zaburzeń żylnych , ( obciążenia genetyczne , praca stojąca , siedząca , mało ruchu , wielogodzinne podróże w unieruchomieniu lub wymuszonej pozycji –samochód , samolot , otyłość , stosowanie niektórych leków i wiele innych )
  • w czasie stosowania skleroterapii żył ,
  • po operacjach żylaków , czy to klasycznych czy też laserowych i innych,
  • po wielu innych operacjach przebiegających z obrzękiem kończyn dolnych lub górnych,
  • w leczeniu niektórych chorób przebiegających z obrzękiem jak np. obrzęk limfatyczny, zakrzepica żył głębokich , żylaki
  • kończyn dolnych, złamaniach , zwichnięciach ,
  • w obrzękach kończyn dolnych w przebiegu ciąży,


Podstawowe przeciwwskazania do stosowania kompresjoterapii , to :

  • stany przebiegające z dużego stopnia niedokrwieniem kończyn dolnych (np. miażdżyca , cukrzyca )
  • stany zapalne skóry , tkanki podskórnej , mięśni ,
  • stany alergiczne na składniki wyrobów uciskowych,
  • masywne świeże zakrzepice żył głębokich – z ryzykiem zaburzeń krążenia żylnego w przypadku ucisku żył powierzchownych oraz uruchomienia zakrzepu z żył głębokich,


Prawidłowo dobrana pończocha uciskowa ma za zadanie usprawnić przepływ – odpływ żylny i chłonny w kończynie dolnej , wspomóc mechanizmy powodujące prawidłowe krążenie żylne i chłonne , spowodować większy przepływ krwi przez żyły układu głębokiego – przez co działać przeciwzakrzepowo , zmniejszyć lub usunąć dolegliwości związane z zaburzeniami żylnymi i zlikwidować obrzęk.
Aby tak się stało musi wyrób kompresyjny musi być dokładnie dobrany do każdego pacjenta oddzielnie. Każda noga na którą będzie stosowana pończocha lub inny wyrób kompresyjny musi być dokładnie zmierzona w tych miejscach które podaje producent ( różni producenci wymagają różnych pomiarów , choć w większości w pokrywających się miejscach ).

Nie można stosować pończochy którą dała nam znajoma , ciocia , babcia itp. , nie można stosować również pończochy którą kupiliście Państwo kilka lat wcześniej. Inne osoby mają zazwyczaj inne wymiary i pomimo , że uda się nam naciągnąć zdobytą pończochę , to jednak nie ma żadnej gwarancji , że będzie ona dokładnie naszego rozmiaru. Pończocha która przeleżała używana lub nie w szafie kilka lat na pewno nie ma już zalecanych właściwości elastycznych , uciskowych. Nie uciska nogi z taką siłą jak powinna. Wobec tego niestety nie nadaje się do ponownego stosowania , również rozmiar często się zmienia.
Źle dobrana pończocha uciska nogę za mocno , noga boli – bo jest za ciasna , lub za słabo – wtedy w ogóle nie spełnia swojego zadania , pojawia się obrzęk , zsuwa się z nogi. W obu przypadkach pacjent zarzuca jej stosowanie i wrzuca ją do „szafy”.

Dlatego stosowanie pończoch wymaga bezwzględnie każdorazowo przy zamawianiu nowego wyrobu dokładnych pomiarów , które najlepiej wykonać rano , najlepiej po kilkugodzinnym odpoczynku w pozycji leżącej , bo wówczas noga jest najszczuplejsza , obrzęku nie ma lub jest najmniejszy i zamówiona z takimi wymiarami pończocha będzie ją utrzymywać w takim właśnie stanie. Noga zmierzona wieczorem u osób ze schorzeniami wymagającymi stosowania kompresji będzie często o rozmiar lub dwa większa niż rano.

Pończocha już II stopnia kompresji zawsze jest dość gruba i ciasna , aby utrzymać warunki ucisku II stopnia. Nie ma pończoch kompresyjnych leciutkich , nie uciskających i przewiewnych.

W zależności od producenta i ceny , wyroby o stopniowanej kompresji mogą być z większym lub mniejszym wyborem kolorów , różnego rodzaju zastosowanymi tkaninami , mniej lub bardziej ładnym ozdobnym wykończeniem – jak w każdym innym produkcie.

U każdego producenta możemy wybrać podkolanówki i pończochy, z i bez palców , oraz rajstopy z palcami , zwykłe lub dla kobiet w ciąży. Obok załączam skany recept wskazujących miejsca pomiarów niezbędne do prawidłowego dobrania wyrobów kompresyjnych.