Piotr Sokala – specjalista chirurgii ogólnej i naczyniowej

Żylaki kończyn dolnych

Żylaki to znacznie poszerzone , mniej lub bardziej poskręcane żyły układu powierzchownego często mocno wystające ponad skórę , częściej występujące na podudziach, ale również nierzadko i na udzie. Żylaki są miękkie, elastyczne , mogą ulegać stanom zapalnym , zakrzepicy i wówczas są bolesne , obrzmiałe, zaczerwienione , mogą również pękać i wówczas dochodzi do krwawienia.

Żylaki kończyn dolnych to jedna z postaci schorzenia określanego wspólna nazwą przewlekłych zaburzeń żylnych. Pod pojęciem przewlekłe zaburzenia żylne rozumiemy dość ogólnie mówiąc stan w którym z różnych powodów dochodzi do zaburzonego odpływu krwi żylnej z kończyn dolnych.

Istnieje sześć stopni zaawansowania tej choroby dający określone objawy :

Pierwszy stopień to teleangiektazje, wenulektazje czyli popularnie mówiąc pajączki żylne , dające raczej defekt kosmetyczny , ale w przypadku dużego nasilenia mogą również powodować obrzęki , bóle , wzmożone ucieplenie , mogą ulegać stanom zapalnym i zakrzepicy.
Drugi stopień to właśnie żylaki które powodują , uczucie ociężałości łydek , wrażenie ich przepełnienia krwią , obecność obrzęków okolicy kostek pojawiających się w godzinach popołudniowych a nasilających się wieczorem , kurcze łydek ,
Trzeci stopień to współistniejące obrzęki kończyn dolnych dające dolegliwości bólowe ,
Czwarty stopień to dołączające się zmiany troficzne czyli przebarwienia na skórze , wypryski , stwardnienia skóry i tkanki podskórnej ,
Piąty stopień to zagojone , a szósty czynne owrzodzenia podudzi.

Wszyscy kiedyś widzieliśmy ludzi z żylakami na nogach , i pewnie większość z nas widziała owrzodzenia na podudziach , trudno gojące się , zakażone rany. Wszystkie te wymienione postacie to cały czas ta sama choroba , a więc należy zauważyć , że skala problemu jest bardzo duża. Szacuje się , że cierpi na tę chorobę do 50-60% kobiet i 10-50% mężczyzn .

Jaka jest przyczyna powstawania żylaków ? Przyczyny są bardzo różne .
Pierwotne – czyli zmiany uwarunkowane genetycznie – w rodzinach żylaki mogą wówczas występować u rodziców , rodzeństwa i dzieci , mogą to być wrodzone zaburzenia budowy zastawek żylnych , ściany żył , mogą współistnieć przetoki tętniczo – żylne i inne schorzenia które sprawiają , że żylaki powstają samoistnie
Wtórne – żylaki nabyte na skutek wielu stanów które mogą prowadzić do rozwoju żylaków.

Wśród tych przyczyn najczęściej wymienia się :

Małą aktywność ruchową , prowadzącą do złego funkcjonowania mechanizmu tzw. pompy mięśniowo-łydkowo-stawowej ( ta wspomniana pompa to układ sprawnie działających i współpracujących ze sobą : stawu skokowego , kolanowego oraz mięsni łydki , które powodują , że podczas ich wzajemnego ruchu dochodzi do tłoczenia i zasysania krwi – na wzór zwykłej pompy – co przeciwdziała zastojowi krwi żylnej), panie które chodzą na wysokim obcasie w zasadzie likwidują ten mechanizm i same sprzyjają rozwojowi żylaków, długie przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej czyli np. praca ekspedientki, fryzjerki lub urzędnika przy biurku również może sprzyjać zaburzeniom żylnym przez ograniczenie ruchu , zaawansowany wiek , stan po operacjach , kalectwo , długotrwałe unieruchomienie , niewydolność serca , ciąża ,
Duża nadwaga i otyłość powodują znaczne utrudnienia w odpływie krwi z żył kończyn dolnych
Stosowanie niektórych leków również może sprzyjać rozwojowi żylaków np. leki hormonalne,
Urazy kończyn , w szczególności żył mogą prowadzić do powstawania powikłań w postaci żylaków
Różne nawyki również prowadzą do powstawania lub rozwoju żylaków np. : stosowanie ciepła na kończyny dolne – długie gorące kąpiele , plażowanie , solaria , należy pamiętać , że ciepło w nadmiarze jest niekorzystne dla żył , kąpiel należy zakończyć chłodnym prysznicem na podudzia aby obkurczyć porozszerzane ciepłem żyły ,
Noszenie ciasnych obcisłych ubrań , spodni , wbrew pozorom również utrudnia odpływ żylny z nóg ,
Choroby nowotworowe , choroby zapalne jelit , choroby tarczycy , cukrzyca , niektóre choroby krwi- trombofilie , choroby samych żył – zakrzepice.

Diagnostyka :
To przede wszystkim badanie podmiotowe czyli rozmowa z ustaleniem czynników ryzyka , następnie dokładne badanie przedmiotowe pacjenta , oraz wykonanie badań tzw. dodatkowych – nieinwazyjnych takich jak coraz rzadziej wykonywane próby opaskowe i coraz częściej wykonywane badania usg.
Badanie usg żył kończyn dolnych z obrazowaniem przepływu krwi jest podstawowym i najważniejszym badaniem w diagnozowaniu chorób żył kończyn dolnych – tzw. badanie usg duplex doppler . Jest niebolesne , powtarzalne i coraz szerzej dostępne.
W Centrum staramy się, aby każdy chory u którego planujemy operację żylaków miał wykonane wcześniej badanie usg dopplerowskie żył. Badanie to odpowiada na szereg pytań pozwala ustalić rodzaj patologii i ustalić odpowiednie leczenie.
Rzadko kiedy wykonuje się inne badania takie jak np. badanie komputerowe czy tzw. flebografię – tylko w odosobnionych wątpliwych diagnostycznie sytuacjach.

Leczenie :

W leczeniu pajączków żylnych stosujemy głównie leczenie zachowawcze : stosujemy m.in. leki tzw. flebotropowe czyli poprawiające stan i funkcjonalność żył , różnego rodzaju kremy , żele , kompresjoterapię czyli wyroby medyczne o stopniowanym ucisku (podkolanówki, pończochy , rajstopy ) , które poprawiają przepływ krwi i zapobiegają nadciśnieniu żylnemu. Oprócz leczenia zachowawczego stosujemy również leczenie zabiegowe : skleroterapię czyli zabiegi polegające na wstrzykiwaniu do światła drobnych żył – pajączków leki powodujące ich drażnienie , zarastanie i końcowo zanikanie.

Dla leczenia żylaków jest zarezerwowane głównie leczenie chirurgiczne : czyli różnego rodzaju operacje oraz podobnie jak w pierwszym stopniu zaawansowania możemy stosować leki , kompresję stopniowaną czy skleroterapię.

Dla dalszym stopni zaawansowania stosuje się przede wszystkim wszechstronną diagnostyką , leczenie operacyjne w tym tzw. SEPS , oraz w wyjątkowych sytuacjach zabiegi rekonstrukcyjne.

Jakie stosujemy techniki operacyjne :

operacje klasyczne – resekcyjne :

Stripping czyli wycięcie całkowite lub częściowe żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej
Przecięcie w odpowiednim miejscu czyli krossektomia tych żył
Flebektomia czyli wycięcie samych żylaków
Najczęściej łączy się te techniki w różnych kombinacjach.

operacje klasyczne oszczędzające :

podwiązywanie żył w odpowiednich miejscach tak aby zlikwidować refluks krwi , ale zachować żyły bez wycinania
rzadko wykonywane plastyki żył

zabiegi wewnątrznaczyniowe – wewnątrzżylne

laserowa ablacja powierzchownych pni żylnych EVLT (Endo Venous Laser Treatment)
zamykanie żył powierzchownych przy użyciu klejów tkankowych np. Vena Block System
fotokoagulacja
RF koagulacja energią fal radiowych
skleroterapia pianą

Operacje żył przeszywających tzw. Perforatorów , klasyczne lub podpowięziowe.
SEPS – operacja narzędziami podobnymi do laparoskopowych , aby korzystając z ich długości unikać nacinania mocno zmienionej chorobowo skóry i stosować małe nacięcia w granicach zdrowej skóry .

Dla każdego stopnia rozwoju bardzo ważne jest szerokie postępowanie profilaktyczne

Należy unikać długotrwałego przebywania w pozycji stojącej. Trzeba w miarę możliwości zmieniać pozycję, uginać nogi, chodzić schodami do góry ! Od czasu do czasu, jeśli tylko masz ku temu warunki, połóż się i unieś nieznacznie nogi. Dzięki temu dasz odpocząć swoim żyłom .
Zapomnij o butach na wysokim obcasie. Od czasu do czasu zafunduj sobie delikatny masaż nóg.
Rajstopy i pończochy uciskowe o stopniowanej kompresji to doskonały sposób profilaktyczny na żylaki. Możesz je kupić w aptekach.
Prowadź zdrowy tryb życia, walcz z nadwagą i postaw na umiarkowaną aktywność fizyczną.
Zadbaj o dietę. Unikaj soli, cholesterolu i nadmiaru cukrów prostych. Jeśli nie masz pewności, jak powinna wyglądać zdrowa dieta, zasięgnij porady dietetyka.
Zapomnij o saunie i długotrwałym opalaniu. Przegrzanie organizmu to sprzymierzeniec żylaków.
Stosuj preparaty na żylaki dostępne w aptekach bez recepty. Zaliczają się do nich kremy, żele, maści, ale też specjalne sole do kąpieli.

W CMG – Centrum Medyczne Gizińscy , posiadamy aparaturę usg Doppler do wykonywania niezbędnych badań diagnostycznych , posiadamy możliwości do leczenia każdego stopnia zaawansowania zaburzeń żylnych , stosujemy różne techniki chirurgiczne od operacji klasycznych , przez operacje tzw. SEPS , aż po laserowe ablacje EVLT i klejenie Vena Block System` em głównych pni powierzchownych i żylaków. Każdego pacjenta staramy się traktować indywidualnie , zgodnie z jego wolą , staramy się indywidualizować jego leczenie tak , aby wykonywać jak najmniejsze zabiegi z największym efektem terapeutycznym i kosmetycznym.
Zapraszamy Państwa do naszej przychodni i ewentualnie do dalszego leczenia.

Na podstawie podręczników do chirurgii opracował Piotr Sokala specjalista chirurgii ogólnej i naczyniowej